Η κρίση των καλλι-τεχνών
Οι καλλιτέχνες προσφέρουν με έναν ξεχωριστό τρόπο αυτή την περίοδο. Σε καθημερινή βάση προβάλλονται παραστάσεις και συναυλίες, αρκετές από αυτές χωρίς δικαιώματα για τους συντελεστές και πολύ συχνά χωρίς να έχουμε ερωτηθεί. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχει μια σιωπηρή συμφωνία όλων μας ώστε να στηρίξουμε τους συνανθρώπους μας. Το νοιάξιμο του καλλιτέχνη προς την κοινωνία είναι ένας από τους βαθύτερους λόγους της ύπαρξής του.
Ακόμα μία κρίση, παγκόσμια αυτή τη φορά, που εξελίχθηκε με τρόπο δραματικό και σχεδόν ταυτόχρονα σε ολόκληρο τον πλανήτη, είναι αυτή που βιώνουμε εδώ και καιρό, με σοβαρές επιτώσεις σε ό,τι πιο πολύτιμο υπάρχει, στην υγεία, στην ίδια τη ζωή. Πάει λίγος καιρός που αφήσαμε πίσω μας μια δύσκολη περίοδο ετών, όπου οι άμεσες συνέπειες στην οικονομία και την εργασία έφεραν τελικά προβλήματα και στην υγεία μας, με διαφορετικό ασφαλώς τρόπο και όχι με την τραγικότητα μιας πανδημίας. Από κρίση σε κρίση, λοιπόν, με την υγεία και την εργασία να πλήττονται, αλλάζοντας πρωτιές. Για όλους. Και με κάποιους στην πρώτη γραμμή να φροντίζουν για τη ζωή μας και την καθημερινότητά μας, βάζοντας σε κίνδυνο την υγεία τους και με επισφάλεια στην εργασία τους.
Ο κάθε κλάδος έχει πληγεί ξεχωριστά, έτσι και ο δικός μας, αυτός των καλλιτεχνών. Πολλοί από εμάς είδαμε τις παραστάσεις μας να τινάζονται στον αέρα και τις ακυρώσεις να διαδέχονται η μία την άλλη για τους επόμενους μήνες, αφού ο προγραμματισμός των θεάτρων διαλύθηκε. Πολλές οι αντίστοιχες επιπτώσεις σε καλλιτέχνες κάθε τομέα. Η υγεία και η διαφύλαξη των ανθρώπων όμως μετράει πέρα από όλες τις παραστάσεις του κόσμου. Και αυτή είναι αδιαμφισβήτητη προτεραιότητα.
Να στηρίξουμε τους συνανθρώπους μας
Την ίδια στιγμή, υπάρχει αληθινή ανάγκη να αντέξουμε ψυχικά ως κοινωνία ώστε να μπορέσουμε να σηκωθούμε ξανά όταν όλο αυτό ησυχάσει – ελπίζουμε για πάντα. Παρότι μοιάζει εξαιρετικά μοναχική αυτή η περίοδος, προσπαθούμε να επικοινωνήσουμε ο ένας με τον άλλον και να βρούμε τρόπους να διοχετεύσουμε τη θλίψη, τον φόβο, την αγωνία. Οι καλλιτέχνες προσφέρουν με έναν ξεχωριστό τρόπο αυτή την περίοδο. Σε καθημερινή βάση προβάλλονται παραστάσεις και συναυλίες, αρκετές από αυτές χωρίς δικαιώματα για τους συντελεστές και πολύ συχνά χωρίς να έχουμε ερωτηθεί. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχει μια σιωπηρή συμφωνία όλων μας ώστε να στηρίξουμε τους συνανθρώπους μας. Το νοιάξιμο του καλλιτέχνη προς την κοινωνία είναι ένας από τους βαθύτερους λόγους της ύπαρξής του. Με το πέρας όμως της νέας αυτής κρίσης, θα υπάρξει άραγε και το νοιάξιμο της κοινωνίας, άρα και η αντίστοιχη στάση της Πολιτείας προς τους καλλιτέχνες;
Είναι ακόμα γνωστό ότι πολλοί από τους καλλιτέχνες βιοποριζόμαστε παράλληλα και με άλλους τρόπους, κάποιοι από εμάς έχουμε την τύχη να διδάσκουμε, οπότε και να είμαστε κοντά με τους νέους σε πανεπιστήμια, ωδεία, σχολεία. Οι περισσότεροι καλλιτέχνες στην εκπαίδευση είναι με συμβάσεις, το οποίο σημαίνει ότι, με τα νέα δεδομένα και με το ενδεχόμενο αυτή η ιστορία να επανέλθει, οι θέσεις των συμβασιούχων θα καλυφθούν το πιθανότερο από τους μόνιμους εφόσον δεν θα υπάρχει ανάγκη φυσικής παρουσίας. Αλίμονο δε για τους ανθρώπους που έχουν θέατρα -εκεί είναι η τεράστια δυσκολία, με τα πάγια έξοδα που τρέχουν-, τα οποία πολύ πιθανό να μην ανοίξουν σύντομα, αλλά ακόμα κι αν ανοίξουν, ο κόσμος θα είναι, και σωστά, επιφυλακτικός να πάει στο θέατρο στην αρχή, μέχρι να ξεκαθαρίσει η κατάσταση. Μιλάμε πάντα για την ευθύνη και την προσφορά του καλλιτέχνη, είναι σημαντικό όμως να αναλογιστούμε και την προσωπική του πορεία ώστε να μπορεί να παραμείνει ενεργός δημιουργός και μετά την κρίση.
Η τέχνη χωρίς κοινό;
Η μετάδοση των παραστάσεων ενδεχομένως να δίνει, πέρα από χαρά στους συμπολίτες μας, ικανοποίηση και συγκίνηση και σε εμάς αφού μοιραζόμαστε το όραμά μας με ένα ευρύτερο κοινό. Δεν πρέπει να ξεχνάμε όμως ότι οι περισσότερες παραστάσεις δεν σχεδιάστηκαν με αυτόν τον στόχο, οπότε δεν αντικατοπτρίζουν στην πραγματικότητα το όραμα και την αισθητική μας. Αναρωτιέμαι, η ιστορία αυτή θα διευρύνει το θεατρόφιλο κοινό, το κοινό για τις αίθουσες όμως και όχι μόνο για την τηλεόραση και τον υπολογιστή, αλλιώς να συμφωνήσουμε πως και η δουλειά μας θα έχει τέτοια στόχευση ώστε να την προστατεύσουμε πνευματικά και να τη μετατρέψουμε εντελώς καλλιτεχνικά. Θέατρο δεν νοείται χωρίς θεατές στην αίθουσα, ούτε συναυλία. Κάθε βραδιά είναι διαφορετική και κάθε παράσταση διαμορφώνεται και από το κοινό. Κι αυτό αφορά κάθε μορφή τέχνης, αφού η τέχνη βασίζεται στη ζωντανή επικοινωνία του καλλιτέχνη με το κοινό, ακόμα κι όταν αυτή βιώνεται πιο μοναχικά.
Ένας προβληματισμός για εμάς τους ίδιους, για την πορεία της δουλειάς μας και για τις διεκδικήσεις μας, χωρίς σε καμία περίπτωση να ακυρώνεται ο πρωταρχικός ρόλος της καλλιτεχνικής μας ύπαρξης, η αγωγή της ψυχής των συνανθρώπων μας μαζί με τη δική μας.
